Απάντηση στην Παραπληροφόρηση των Θρησκευτικών Βιβλίων που Διδάσκονται τα Παιδιά μας

22/10/10 by

Έλαβα πρόσφατα μια επιστολή στο περιοδικό από έναν νεαρό αναγνώστη ο οποίος προβληματισμένος μου παρέθεσε ένα απόσπασμα από το βιβλίο των θρησκευτικών του, στο οποίο γίνεται μια σύντομη παρουσίαση της Μαγείας σε σχέση με τον Χριστιανισμό.

Όπως ίσως καταλαβαίνετε, τα σχόλια του κειμενογράφου είναι τα πλέον αρνητικά, και ο μαθητής ζήτησε την γνώμη μου σε όλα όσα ακολουθούν…
Στην συνέχεια σας παραθέτω αυτούσιο το απόσπασμα που έλαβα. Πρόκειται για το μάθημα 35, κεφάλαιο Δ: Παραθρησκευτικά Φαινόμενα – Οργανώσεις Θρησκευτικού Χαρακτήρα, της Α Γενικού Λυκείου.

Μαγεία και Χριστιανική Πίστη

Τα πράγματα με τη μαγεία στη σύγχρονη εποχή δεν είναι καθόλου απλά ή παραμυθένια. Οι μάγοι, καλοί και κακοί, συνεχώς πληθαίνουν, όπως και τα θύματα τους. Ο Γάλλος κοινωνιολόγος Emile Durkheim λέει χαρακτηριστικά: «Ένας ιερέας έχει ποίμνιο, ο μάγος έχει πελατεία». Αυτή η διαφορά προέρχεται από τις παρακάτω τρεις βασικές διαφορές μαγείας και χριστιανικής πίστης:
Α) Στην Εκκλησία απευθυνόμαστε σε ένα πρόσωπο, τον Ιησού Χριστό. Στη Μαγεία ο μάγος απευθύνεται σε μια εξωτερική και απρόσωπη δύναμη.
Β) Όταν μετέχουμε στη Χριστιανική λατρεία, γινόμαστε αληθινή κοινωνία, δηλαδή εκφράζουμε συνοχή και ενότητα με κέντρο το πρόσωπο του Χριστού. Στις τελετουργικές της μαγείας ο καθένας έχει τις ατομικές του αποδιώξεις.
Γ) Η Χριστιανική λατρεία είναι εκδήλωση πίστης για τη σχέση του ανθρώπου με το Θεό, με τον άνθρωπο και με την δημιουργία. Στη μαγεία, η επιδίωξη και η επιβολή ατομικών σκοπών διαταράσσει τις σχέσεις των ανθρώπων, τους απομακρύνει από το Θεό και μεταβάλει τη δημιουργία σε υποχείριο.
Συμπεραίνουμε λοιπόν, πως η μαγεία δεν είναι μόνο φαινόμενο αντιχριστιανικό αλλά και αντικοινωνικό.

Αυτό είναι το κείμενο που διδάσκετε στα παιδιά μας το οποίο δίχως αμφιβολία είναι προκατειλημμένο!
Συμφωνώ με τον Durkheim, διότι ο ιερέας (δηλαδή ο μύστης) είναι αυτός που γεφυρώνει τον άνθρωπο με το υπερβατικό γι΄αυτό και αποτελεί ένα οδηγό και φάρο για όλα τα ανήσυχα άτομα. Αντίθετα ο μάγος (δηλαδή ο θαυματοποιός) επιθυμεί να κερδίσει την εμπιστοσύνη προσφέροντας την υπόσχεση της διαφυγής από το καθημερινό, μέσα από «θαύματα» που αψηφούν τους νόμους της φυσικής/ζωής, και ζητώντας (τι άλλο;) τον οβολό μας!
Η παρατήρηση λοιπόν του Durkheim είναι σωστή, το θέμα όμως είναι ποιος είναι ο θαυματοποιός και ποιος ο μύστης;
Όσον αφορά τα υπόλοιπα: Α) Όπως η Εκκλησία απευθύνετε σε πολλά πρόσωπα (δηλαδή του αγίους) που έχουν δεχτεί την χάρη του Κυρίου και ως έτσι τον δοξολογούν με την αγιοσύνη τους, έτσι και ο μάγος απευθύνεται στις διάφορες δυνάμεις του ενός Θεού!
Μπορεί ο Χριστιανισμός να παρουσιάζει τον παγανισμό και τον αποκρυφισμό σαν ένα οπισθοδρομικό μίασμα πολυθεϊσμού, αλλά στην πραγματικότητα η μυστικιστική εμπειρία όλων των μάγων από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα, περιγράφει ένα σύμπαν γεμάτο ζωή στο οποίο και εμείς οι ίδιοι συμμετέχουμε ενεργά.
Περιγράφει ένα κόσμο πλημυρισμένο από αφανείς ανώτερες δυνάμεις που συνθέτουν ή/και πηγάζουν από μια κοινή πηγή, που ναι μεν είναι εξίσου ακαθόριστη όσο είναι και ο Πατέρας του Ιησού, αλλά έχει σαφείς ιδιότητες όπως και Εκείνος!
Β) Ναι, είναι αλήθεια πως η μαγεία έχει έναν εσωτερικό χαρακτήρα, σε αντίθεση με την οργανωμένη θρησκεία που έχει μαζικό. Γιατί όμως αυτό να είναι αρνητικό; Μήπως η προσευχή δεν είναι η προσωπική στιγμή επικοινωνίας του ατόμου με τον θεό του;
Από την άλλη, όπως ακριβώς στην Εκκλησία υπάρχουν καθιερωμένα τυπικά όπου συμμετέχουν όλοι οι βαπτισμένοι, το ίδιο ακριβώς συμβαίνει και με τα οργανωμένα τάγματα τα οποία έχουν θεσπίσει δικές τους τελετές όπου συμμετέχουν μόνο οι μυημένοι.
Η πραγματική διαφορά εδώ λοιπόν, βρίσκεται στους αριθμούς… αλλά προφανώς ο συγγραφέας αυτού του επιχειρήματος λησμονεί πως όταν ο Χριστιανισμός είχε ξεκινήσει τα βρεφικά του βήματα, οι πρώτες συναθροίσεις (Αγάπες) ήταν μεταξύ μερικών ατόμων σε κλειστά σπίτια, και μακριά από περίεργα μάτια…
Γ) Η τρίτη παρατήρηση είναι σωστή ξανά, αλλά ως ένα σημείο. Η λατρεία είναι μια παθητική στάση απέναντι σε κάτι ανώτερο. Αντίθετα η μαγεία είναι η ενεργή συμμετοχή του ατόμου στο κοσμικό γίγνεσθαι. Το πρόβλημα εδώ όμως έγκειται αλλού.
Στον Χριστιανισμό (στην εξωτερική του όψη τουλάχιστον) η σωτηρία έρχεται με την χάρη του Θεού, και με βάση την υποταγή στους κανόνες Του. Στην Μαγεία, το άτομο εργάζεται με τον εαυτό του και αποζητά την επαφή με τους εκπροσώπους του Θεού ώστε να πετύχει την μεταμόρφωση και την τελείωση της εξέλιξης του.
Η λατρεία λοιπόν είναι παθητική, η μαγεία είναι ενεργητική. Γιατί το ένα είναι περισσότερο καλό από ότι το άλλο; Άλλωστε, τα τυπικά του Χριστιανισμού δεν είναι μαγεία;
Αν η λύτρωση μπορεί να επιτευχθεί μόνο μέσω της αγάπης και της αγαθοεργίας, τότε τα Μυστήρια (βάπτιση, θεία κοινωνία κτλ) τι ρόλο έχουν στην ζωή ενός Χριστιανού; Ή μήπως είναι και αυτά μια ενεργή συμμετοχή του ατόμου στον δρόμο της τελείωσης;

Related Posts

Tags

Share This

2 Comments

  1. Άλκης

    Έχω μια απορία λες : Στον Χριστιανισμό (στην εξωτερική του όψη
    τουλάχιστον) η σωτηρία έρχεται με την
    χάρη του Θεο.. ποιά είναι η εσωτερική όψη .’?

    • Γιώργος Ιωαννίδης

      Χμ, τεράστιο θέμα και με πολλές απόψεις. Συνοπτικά, στον Εσωτερικό Χριστιανισμό (δηλαδή όχι στην κοσμική/λαϊκή έκφραση του) δίνετε μεγαλύτερη έμφαση στην μετοχή του ανθρώπου (βλ. Αεροπαγίτη) ή ο Χριστός νοείτε ως μια εσωτερική κατάσταση (βλ. Γνωστικοί) κ.ο.κ.