Ο Ξένος που Έρχεται Μέσα στη Νύχτα

21/09/14 by Γιώργος Ιωαννίδης

Από την Αθηνά Ξενία μέχρι τον Ιησού-νυμφίο που θα φτάσει εν το μέσω της νυκτός, ως τον Γαβριήλ που επισκέφτηκε βράδυ τον Μωάμεθ για να ταξιδέψουν μαζί στον Παράδεισο ή τον άγγελο Μόρμον που εμφανίστηκε στον Τζον Σμιθ στην κρεβατοκάμαρα του, αλλά και στους νεώτερους χρόνους τα φαντάσματα που υλοποιούνται την νύχτα στα υπνοδωμάτια και τους γκρίζους που περικυκλώνουν τον κοιμισμένο επαφικό, το μοτίβο της απροειδοποίητης επίσκεψης του ξένου είναι επαναλαμβανόμενο σε μύθους, παραμύθια και παράδοξες εμπειρίες του οποίου τα αίτια μπορούμε εύκολα να αναζητήσουμε στην κοινή βιολογική εμπειρία των ονείρων.
Το γεγονός πως η ησυχία της νύχτας διακόπτεται από ένα απροσδόκητο επισκέπτη -τα όνειρα- αποτελεί βεβαίωση πως η πραγματικότητα δεν είναι μια πάγια κατάσταση που περιορίζεται στα όρια των σκέψεων μας παρά επιδέχεται ακατάπαυστα το στοιχείο της έκπληξης του έτερου!
Αυτό σημαίνει πως δεν είμαστε μονάχα ότι σκεφτόμαστε, δεν είμαστε πολίτες του κόσμου όπως εμείς τον προβάλουμε, όπως εμείς τον κατασκευάζουμε καθημερινά. Ο ξένος αποδεικνύει πως υφίστανται παράμετροι που υπερβαίνουν την αντιληπτική και ερμηνευτική μας δεινότητα. Ο κόσμος είναι ένα αντικειμενικό πεδίο ύπαρξης που η ανεξαρτησία του από το πεπερασμένο Εγώ μας επαληθεύεται από την απροβλεψιμότητα της ενεργής παρουσίας του ξένου.
Η συνειδητοποίηση αυτής της αλήθειας δεν μπορεί παρά να οδηγήσει στην έξοδο από τα όρια μας γι’ αυτό και ο ξένος έρχεται συχνά για να αναστατώσει, να αναστήσει δηλαδή τον τρόπο ύπαρξης του ατόμου ανασύροντας τον από την κοιμισμένη του κατάσταση, την ναρκισσιστική απομόνωση του περσοναλιστικού αυτοπροσδιορισμού, εισάγοντας τον στην σχέση με το διαφορετικό, στην σχέση με το Άλλο.
Ο ξένος έρχεται να μας αφυπνίσει από την μοναξιά της σκοτεινής νύχτας όπου οι σκιές της πραγματικότητας είναι οι δικές μας προβολές. Η διαφορετικότητα του είναι ένα κάλεσμα στον αληθή τρόπο παρουσίας καθώς μας ωθεί σε μια επανεξέταση των ορίων μας όπως και της ίδιας μας της ανάγκης για όρια.
Πως πρέπει λοιπόν να απαντήσουμε στον ξένο που έρχεται μέσα στη νύχτα αν όχι με την ίδια ευγένεια που δείχνει το ποτήρι όταν υποδέχεται το κρασί; Η φιλοξενία των τριών αγνώστων από το Αβραάμ, η φιλοξενία του μεταμορφωμένου Οδυσσέα από την Πηνελόπη, η φιλοξενία της γραίας Δήμητρας από την Μετανείρα  δηλώνει την προθυμία της καρδιάς για την συμπλήρωση (αγάπη) που πρόκειται να επιτευχθεί όταν φανερωθεί η ταυτότητα του κεκαλυμμένου ξένου. Μαρτυρά την πίστη στη δύναμη της αυθυπέρβασης και κατά επέκταση της συγχώρεσης όπου οι δυο (ο ξένος και ο οικείος, η γνώση με και χωρίς το στερητικό πρόθημα “α”) θα συνυπάρξουν σε ένα κοινό χώρο για να αναπτυχθεί ο καινός εαυτός. Γι’ αυτό άλλωστε, ο ξένος δεν είναι αληθινά ανοίκειος παρά ά-γνωστος που η αποκάλυψη του φανερώνει τον επερχόμενο Εαυτό.
Ο ξένος δεν φτάνει μονάχα για να ανατρέψει αλλά και για να ευλογήσει την ανατολή που θα ακολουθήσει την νύχτα, γι’ αυτό και η παρουσία που εξαγγέλλει είναι αιτία χαράς και γιορτής.