Η Προβληματική του Λόγου στο Παράξενο και το Παράξενο ως Αντικείμενο της Αληθείας
Στα πλαίσια της πρώτης παρουσίασης του νέου βιβλίου του Θανάση Βέμπου Το Πνεύμα του Χρόνου: Όψεις του Παραφυσικού στην Ελλάδα, είχα την τιμή και την χαρά να προλογίσω την εκδήλωση με την παρακάτω ομιλία…
Ίσως το πρώτο πράγμα που αντιλαμβάνεται κανείς αμέσως μόλις πιάσει το καινούργιο βιβλίο του Θανάση Βέμπου Το Πνεύμα του Χρόνου: Όψεις του Παραφυσικού στην Ελλάδα, είναι πως πρόκειται για το πιο ώριμο έργο του συγγραφέα.
Ώριμο όχι λόγω μεγέθους (πρόκειται για τόμο 722 σελίδων!) αλλά γιατί περιεχομένου καθώς εισάγει τον αναγνώστη όχι σε μια ρηχή παράθεση περιστατικών αλλά τον οδηγεί εντέχνως στην αναζήτηση νοήματος στο Παράξενο πέρα από τον γνώριμο ορίζοντα της φαινομενολογίας!
Ως εκ τούτου, το βιβλίο αυτό όπως και κάθε δέντρο που ωριμάζει και ρίχνει τους καρπούς του, προσφέρει μια σειρά από καινοτόμες ιδέες και μια βαθύτερη οπτική στο ζήτημα των Οριακών Φαινομένων, οπτική για την οποία τολμώ να πω, χαράζει νέους δρόμους προσέγγισης και ερμηνείας του Παράξενου.
Όπως λοιπόν πίσω το 1999 το Οι Πύλες του Αλλόκοσμου (του ίδιου συγγραφέα) είχε γίνει οδοδείκτης μιας ολόκληρης γενιάς αναζητητών, έτσι πιστεύω πως μετά από σήμερα Το Πνεύμα του Χρόνου θα αποτελεί σημείο αναφοράς για όλες τις επόμενες γενιές…
Από το σύνολο των καινούργιων εννοιών και το πλήθος των αλλόκοτων ιστοριών που παρουσιάζει ο συγγραφέας, ένα σημείο ήταν που κέντρισε περισσότερο την προσοχή μου, και σ’ αυτό θα ήθελα να αφιερώσω το υπόλοιπο της ομιλίας μου.
Γράφει λοιπόν κάπου ο Θανάσης πως ζούμε ένα «πόλεμο λέξεων». Γιατί αυτό είναι σημαντικό; Γιατί οι λέξεις είναι τόσο σημαντικές;
Έχουμε συνηθίσει τον λόγο ως αντικείμενο χρηστικό και ζώντας σε μια κοινωνία έντονων ταχυτήτων προσαρμόσαμε τον λόγο μας στην ταχύτητα του βίου δηλαδή σε μια εύκολη και γρήγορη επικοινωνία στοιχειωδών αναγκών. Αυτή η χρηστική σημασία των νεολογισμών στερεί την σκέψη μας από τον πλούτο που κρύβουν οι ίδιες οι λέξεις, πόσο δε από την ιστορία τους που αποτελεί και αληθινό σύνδεσμο με τους προγόνους μας.
Η ορθότητα του λόγου όμως καθορίζει την ευθύτητα της επικοινωνίας μας. Αν εγώ θέλω να καλέσω την προσοχή ενός φίλου που βαδίζει στην απέναντι πλευρά του δρόμου θα πρέπει να προφέρω το όνομα του, όχι κάποιο άλλο όνομα ή μια οποιαδήποτε άλλη λέξη, αλλά εκείνη την λέξη που προσδιορίζει ακριβώς αυτόν που ζητώ την προσοχή.
Ο λόγος επομένως έχει την δύναμη να συγκεκριμενοποιεί την θέληση οργανώνοντας την σκέψη ενώ διαθέτει και μια «μαγνητική» ιδιότητα.
Προσπαθήστε μια μέρα να υπολογίσετε με πόσες αρνητικές λέξεις (όχι, δεν, ποτέ κ.α.) γεμίζετε τον λόγο σας. Μήπως αυτό δείχνει μια γενικότερη αρνητική στάση απέναντι στον κόσμο και ίσως στον εαυτό σας; Μήπως αυτή η εσωτερική αρνητικότητα προσκαλεί περισσότερη αρνητικότητα από τους γύρω σας;
Αλλά ας μην ξεφεύγουμε περισσότερο….
Μιλήσαμε πριν για τις ιδέες που μεταφέρουν οι λέξεις. Άραγε ποια νοήματα κρύβουν οι λέξεις που χρησιμοποιούμε στην νεώτερη Παραδοξολογία;
Ας πάρουμε για παράδειγμα την λέξη που φιγουράρει στον τίτλο του νέου βιβλίου του Θανάση: Παραφυσικό.
Όπως αναφέρουν και τα λεξικά, η λέξη παραφυσικό είναι ακριβής απόδοση του αγγλικού paranormal (βλ. paranormal activity, που κακώς έχει μεταφραστεί ως μεταφυσική δραστηριότητα, αφού Μεταφυσική είναι κλάδος της φιλοσοφίας που πραγματεύεται τις αρχές και τις αιτίες των όντων), που είναι σύνθετη από το ελληνικό παρά και το αγγλικό normal, δηλαδή το φυσικό ή φυσιολογικό.
Ως εκ τούτου αφορά φαινόμενα που εκδηλώνονται παράλληλα (ή αντίθετα, αν λάβουμε υπόψη μας τη λατινική σημασία του para) με τους γνωστούς νόμους της Φυσικής. Φαινόμενα οριακά με την κυριολεκτική σημασία της λέξης.
Από τη στιγμή, όμως, που τα φαινόμενα αυτά εκδηλώνονται στο φυσικό πεδίο, δεν γίνεται παρά να είναι φυσικά (και όχι υπερφυσικά) απλά με τρόπους που ακόμη αγνοούμε.
Κατά συνέπεια, δεν είναι αντίθετα προς τη φύση (αρά δεν είναι παραφυσικά), ούτε ασφαλώς ανοίκεια (δηλαδή παράξενα). Είναι απλά, και για την ώρα, ανεξήγητα μαρτυρούν δηλαδή την απουσία κατανόησης μιας κάποιας (ακόμη) άγνωστης αλήθειας. Μιας αλήθειας που φανερώνει μια εντελώς διαφορετική εικόνα για το σύμπαν που κατοικούμε. Μια διαφορετική αλήθεια…
Άραγε υπάρχει αλήθεια στον χώρο της Παραδοξολογίας; Συχνά θα ακούσετε πολλούς συγγραφείς του Παράξενου να μιλάνε για την αναζήτηση της αλήθειας σαν να πρόκειται για ένα Χαμένο Δισκοπότηρο. Τι είναι όμως η αλήθεια;
Ένα εξαιρετικό ορισμό μας προσφέρει ο Αριστοτέλης λέγοντας πως η αλήθεια συνίσταται στην αντιστοιχία μιας σκέψης που κάνουμε ή μιας πρότασης που διατυπώνουμε προς το αντικείμενο ή το γεγονός της πραγματικότητας. Αυτό σημαίνει πως αν σας πω ότι το χιόνι είναι λευκό, η πρόταση μου είναι αληθινή διότι είναι κοινή μας εμπειρία η λευκότητα του χιονιού. Σωστά;
Λάθος! Το χιόνι καθ’ αυτό δεν είναι λευκό. Αν κανείς παρατηρήσει με μικροσκόπιο τις νιφάδες θα δει άχρωμες κρυσταλλικές μορφές. Αυτό σημαίνει πως οι αισθήσεις που μας φέρνουν σε επαφή με το «αντικείμενο ή το γεγονός της πραγματικότητας», παρουσιάζουν τον κόσμο έτσι όπως αυτές τον αντιλαμβάνονται και όχι όπως είναι.
Προσέξτε λίγο εδώ την λεξικογραφική σημασία της λέξης: αληθής είναι η κατάσταση κατά την οποία τα πράγματα είναι φανερά. Αν οι αισθήσεις μας φανερώνουν μια όψη του πραγματικού, τότε η εκτίμηση που έχουμε γι’ αυτό (και την αλήθεια) είναι μερική, υποκειμενική και σίγουρα όχι πλήρης και αντικειμενική.
Κατά συνέπεια, μήπως είναι στην φύση του ανθρώπου να μην μπορεί να μάθει ποτέ την αλήθεια; Μήπως τελικά είναι μάταιη όλη αυτή η αναζήτηση του αιώνιου και αμετάβλητου είναι του κόσμου που κρύβεται πίσω από τα φαινόμενα; Πιστεύω πως όχι!
Μπορεί να αδυνατούμε να γνωρίσουμε την αλήθεια, μπορούμε όμως να διακρίνουμε στοιχεία του αληθινού μέσα σε οτιδήποτε και ως έτσι να τείνουμε προς αυτήν. Γι’ αυτό και η αλήθεια έχει τόση σημασία για τον καθένα από εμάς. Διότι δεν είναι μια στατική διαπίστωση, μια κατοχή, παρά ένα συνεχές κάλεσμα προς το αθάνατο και το αντικειμενικό όπου κάθε βήμα μας φέρνει λίγο πιο κοντά στην εμπειρική μετοχή του ποθητού.
Καθόλου περίεργο λοιπόν που οι φίλοι του μυστηρίου είναι και εραστές της αλήθειας αφού το Παράξενο θίγει όλα εκείνα τα μεγάλα ερωτήματα που μας οδηγούν στην αλήθεια: είμαστε μόνοι σ’ αυτό τον κόσμο; Τι υπάρχει μετά; Τι είναι ο Θεός; Ποιος είναι αυτός που διερωτάται και ψάχνει;
Και κάπως έτσι, η Παραδοξολογία δεν είναι παρά ένα κεκαλυμμένος υπαρξισμός, μια συνεχής αναζήτηση νοήματος. Αλλά περισσότερα για το νόημα που αποζητούμε στην διαφορετικότητα του Παράξενου, θα σας μιλήσει ο Άγγελος Βιαννίτης…
Related Posts
Tags
Share This
