Ο Νόμος των Τριών στην Μαγεία

24/03/12 by Γιώργος Ιωαννίδης

Ο Νόμος των Τριών (Three Fold Law) είναι ένας ιδιαίτερα διαδεδομένος και προσφιλής μαγικός νόμος σε ολόκληρη την γουικανική και νεοπαγανιστική κοινότητα, σύμφωνα με τον οποίο, οποιαδήποτε μαγική πράξη επιστρέφει επί τρία. Έτσι, αν κάποιος βλάψει ένα άτομο μέσω της μαγείας, ο κοσμικός Νόμος της Επιστροφής θα πολλαπλασιάσει το μέγεθος της δράσης, τρεις φορές. Το ίδιο ισχύει φυσικά και στο αντίθετο, αν δηλαδή κάποιος ευεργετήσει μια φορά, θα δεχτεί από το σύμπαν τρεις φορές το καλό.
Πολλοί λοιπόν θεωρούν πως ο Νόμος αυτός αποτελεί ένα από τα θεμέλια του γουικανικού τρόπου ζωής (εξασφαλίζοντας μεταφυσικά την ενάρετη συμπεριφορά), από την στιγμή δε που συναντάτε στο περίφημο Wiccan Rede, ένα ποίημα 26 στοίχων της φερόμενης ως μάγισσας Adriana Porter (1857-1946), γραμμένο υποτίθεται το 1910, και στο οποίο διαβάζουμε τα εξής: «Mind the Threefold Law you should, Three times bad and three times good».
Και λέω υποτίθεται διότι στην πραγματικότητα, το εν λόγω ποίημα δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά το 1974 στο νεοπαγανιστικό περιοδικό Earth Religion News (και μετά ξανά ελαφρώς παραλλαγμένο, στο περιοδικό Green Egg, το 1975) από την εγγονή της Porter, Lady Gwen Thompson (Phyllis Thompson).
Σύμφωνα πάντα με την Thompson, η γιαγιά της ήταν συνεχιστής μιας μαγικής παράδοσης που ξεκινούσε τον 17ο αιώνα (γεγονός που ισχύει ως ένα βαθμό σύμφωνα με την μελέτη The Rede of the Wiccae των Mathiesen, Robert και Theitic) και με το ποίημα αυτό, έθετε ουσιαστικά τα πνευματικά και ηθικά θεμέλια της κοσμοαντίληψης των μαγισσών. Περίφημος δε είναι ο τρόπος με τον οποίο ολοκληρώνεται το ποίημα – «Eight words the Wiccan Rede fulfill: An’ it harm none, Do what ye will. Blessed Be to thee». Το πρόβλημα όμως είναι, πως το πρωτότυπο χειρόγραφο δεν υπάρχει πια!
Σύμφωνα πάντα με την Thompson, όταν η ίδια μυήθηκε στην παράδοση της γιαγιά της, αντέγραψε το Βιβλίο των Σκιών που κληρονόμησε και στην συνέχεια το κατέστρεψε. Έτσι, το τελικό δημοσιευμένο κείμενο έχει δεχτεί προσθαφαιρέσεις που έκανε η ίδια, γεγονός που επιβεβαιώνει και ο Adrian Bott με δημοσίευμα του στο περιοδικό White Dragon (2003), διακρίνοντας αναχρονισμούς όσον αφορά την χρήση διαφόρων λέξεων. Έτσι, τοποθετεί την μετατροπή του αρχικού ποιήματος στην σύγχρονη γνώριμη μορφή του, κάπου ανάμεσα στο 1964 και το 1975.
Γιατί το 1964; Διότι τότε το αναφέρει σε ομιλία της η μητέρα της Wicca, Doreen Valiente («Eight words the Wiccan Rede fulfill, An it harm none do what ye will»), βασισμένη σε κείμενο του Gerald Gardner (The Meaning of Witchcraft, 1959) όπου το συναντάμε ως «Do what you like so long as you harm no one», φράση σαφώς επηρεασμένη από τον Νόμο του Θελήματος του Άλιστερ Κρόουλυ («Do what thou wilt shall be the whole of the Law»), τον οποίο ο Gardner γνώριζε καθώς είχε μυηθεί στο Ο.Τ.Ο. το 1947.
Εφόσον λοιπόν ο Νόμος των Τριών δεν πηγάζει από τις μάγισσες του 17ου αιώνα, και ούτε υπάρχει σε κάποιο άλλο αρχαίο κείμενο,τότε πως εμφανίστηκε στην νεώτερη μαγική παράδοση; Η απάντηση βρίσκεται στον ίδιο τον πατέρα της Wicca…
Σύμφωνα με τον Stewart Farrar, συγγραφέα του περίφημου Α Witche’s Bible (1981), ο Νόμος των Τριών υπονοείτε για πρώτη φορά στο μυθιστόρημα του Gardner, High Magic’s Aid (1949), όπου σε μια σκηνή μύησης στον δεύτερο βαθμό, ο μυούμενος επιστρέφει τρεις φορές τα ελαφρά χτυπήματα με το μαστίγιο που δέχτηκε κατά την τελετή, σ’ αυτόν που τον χτύπησε μια φορά. Συμπληρώνοντας στην συνέχεια πως «…For this is the joke in witchcraft, the witch knows, though the initiate does not, that she will get three times what she gave, so she does not strike hard». Επίσης,  μια εκδοχή του Νόμου των Τριών εμφανίζεται και στο τυπικό μύησης του δευτέρου βαθμού, στο προσωπικό Βιβλίο των Σκιών του Gardner (γραμμένο το 1949), με την μορφή «Thou hast obeyed the Law. But mark well, when thou receivest good, so equally art bound to return good threefold».
Από που εμπνεύστηκε την λεπτομέρεια αυτή ο Gardner; Πολύ πιθανόν από το Aradia: Το Ευαγγέλιο των Μαγισσών (1899), έργο το οποίο καθόρισε σημαντικά την κοσμολογία της Wicca. Συγκεκριμένα, στο κεφάλαιο Ι: 26-27, η θεά Ντιάνα συμβουλεύει την κόρη της Αράντια να κάνει δυο φορές κακό σε όποιο εκπρόσωπο της Εκκλησίας την βλάψει μια φορά.
Στο Aradia όμως γίνεται λόγος για δυο – πως προέκυψε το τρία; Ίσως γιατί η αντίδραση που προκαλεί μια μαγική δράση, να επιδρά ταυτόχρονα στο σώμα, στο πνεύμα και στην ψυχή του ατόμου. Ή ίσως γιατί ο αριθμός τρία έχει ιδιαίτερη θέση στην λατρεία της Μεγάλης Θεάς. Η αλήθεια όμως είναι πως δεν ξέρουμε!
Αυτό που γνωρίζουμε με βεβαιότητα -και αυτό χάρης στην διεξοδική έρευνα του John J. Coughlin, συγγραφέα του Ethics and the Craft (2009)- είναι πως την έννοια της τριπλής επιστροφής την δίδαξε στον Raymond Buckland -κατά την μύηση του το 1963- η τελευταία αρχιέρια του Gardner, Lady Olwen (Monique Wilson). Στην αλληλογραφία που είχε ο Buckland με τον Gardner, δεν συζητήθηκε ποτέ ο Νόμος των Τριών, η Lady Olwen όμως, τον χρησιμοποιούσε στην μαγεία της, ενώ στην συνέχεια, ο Buckland τον έκανε γνωστό σε ολόκληρη την μαγική κοινότητα μέσα από το βιβλίο του Witchcraft From the Inside (1971).
Σήμερα πλέον, ο Νόμος των Τριών χαίρει ιδιαιτέρου σεβασμού αν και αποτελεί μια παράλογη παραλλαγή της έννοιας του Κάρμα στο οποίο ο Gardner φαίνεται πως πίστευε. Και αν κάποιοι θεωρούν πως ο χαρακτηρισμός που του αποδίδω είναι άδικος, τότε ίσως θα πρέπει να διαβάσουν το σχόλιο που έκανε η μητέρα της Wicca, Doreen Valiente σε μια ομιλία της το 1997, στο National Conference of the Pagan Federation: «Άλλη μια διδασκαλία του Gerald την οποία κατέληξα να αμφισβητώ είναι η δημοφιλής πίστη στον λεγόμενο Νόμο των Τριών […] Ε, λοιπόν δεν τον πιστεύω! Γιατί θα πρέπει να πιστέψουμε πως υπάρχει ένας ιδιαίτερος Νόμος του Κάρμα που να αφορά μόνο τις μάγισσες; Για το όνομα της Θεάς, τόσο πολύ κοροϊδεύουμε τον εαυτό μας, θεωρώντας πως είμαστε τόσο σπουδαίες; Ναι, γνωρίζω πολλούς ανθρώπους, κυρίως στις ΗΠΑ, που τον αποδέχονται με βαθιά πίστη. Δεν τον έχω δει όμως πουθενά σε κανένα παλιό βιβλίο μαγείας, και νομίζω πως τον εφεύρε ο Gardner».

Για περισσότερες πληροφορίες, για την ιστορία της Wicca, μπορείτε να ανατρέξετε στο βιβλίο του Gerald Gardner, Book of Shadows, όπως και στο Aradia: Το Ευαγγέλιο των Μαγισσών του Charles Leland που κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Αρχέτυπο, με εισαγωγή και σχόλια δικά μου.