Φαντάσματα ή Προβολές του Νου;

16/09/09 by arpokratis

Από μικρή ηλικία ήθελα να ζήσω το διαφορετικό, έτσι μια μέρα πήγαμε με την παρέα μου σ’ ένα εγκαταλελειμμένο διώροφο σπίτι της γειτονιάς μας, που λόγο της κατάστασης του φαινόταν –στα παιδικά μας μάτια– στοιχειωμένο. Η επίσκεψη μας έγινε κατά την διάρκεια της ημέρας, και θυμάμαι ακόμη μέχρι και σήμερα τον φόβο που με είχε κυριεύσει καθώς βαδίζαμε στα έρημα δωμάτια, ανάμεσα στα χαλάσματα…
Δυο χρόνια τώρα παρακολουθώ συστηματικά τις ξένες τηλεοπτικές σειρές ghost hunting (Most Haunted, Ghost Adventures, Ghost Hunters κ.α.) και έχω προβληματιστεί όσον αφορά την μεθοδολογία τους. Η βασική μου διαφωνία έγκειται στην απουσία φωτισμού! Σχεδόν πάντα, οι «έρευνες» γίνονται με ειδικό φωτισμό νυχτός που υπάρχει στις κάμερες. Ο λόγος; Η παρουσία φωτός υποτίθεται πως εμποδίζει την υλοποίηση των λεπτοφυών σωμάτων που έχουν τα πνεύματα. Ας πούμε πως αυτό αληθεύει, τότε πως εξηγούνται οι οπτασίες που αντιλαμβάνονται δίχως κάποια μηχανή οι αλαφροΐσκιωτοι (ή ακόμη και τα ζώα –ιδιαίτερα οι γάτες– καθώς πιστεύεται ότι μπορούν εξίσου να αισθάνονται τον αφανή κόσμο, άλλωστε, τα μάτια τους συλλαμβάνουν 50% περισσότερο φως από τα δικά μας); Εκτός βέβαια και αν δεν βλέπουν με το οπτικό νεύρο, αλλά με το «μάτι του μυαλού», οπτικοποιούν δηλαδή την διαίσθηση τους, γι’ αυτό και εκπλήσσονται το ίδιο όταν δούνε μια πλήρη υλοποίηση!
Ίσως πάλι να έχουν μια φυσική ιδιότητα αντίληψης την οποία οι «απλοί» άνθρωποι αγνοούν ή δεν έχουν γενετικά ενεργοποιημένη. Θα μπορούσε!
Το ζήτημα είναι πάντως πως εξαιτίας της έλλειψης φωτός, σχεδόν πάντα οι «ερευνητές» βλέπουν θολές φιγούρες, σκιές να περιφέρονται και άλλες μορφές κίνησης.
Πριν μερικά χρόνια έκανα ένα ανάλογο πείραμα όταν με έναν συνεργάτη βρεθήκαμε σ’ ένα πυκνό δάσος πάνω στα βουνά των Τρικάλων. Σταματήσαμε στην άκρη του δρόμου το αυτοκίνητο και βγήκαμε έξω, ανάμεσα στα δέντρα. Το σκοτάδι που μας κάλυπτε ήταν πρωτόγνωρα πυκνό στην δική μας, μαλθακή αστικοποιημένη ορατότητα, και πολύ σύντομα και οι δυο αρχίσαμε να «βλέπουμε» φιγούρες! Δεν υπάρχει τίποτα το παράδοξο εδώ όμως. Πολύ απλά, πρόκειται για μια ανθρώπινη ενστικτώδης ίσως ανάγκη να καλύπτονται τα κενά, και να αποδίδονται συμπληρώματα εκεί που δεν υπάρχουν οπτικά δεδομένα – Από την ψυχο-φυσιολογία μας οι άνθρωποι είμαστε homo significans, δηλαδή νοηματοδότες (σημασιοδότες), αφού το μυαλό μας ακατάπαυστα προσπαθεί να δώσει νόημα σε κάθε άμορφο σχέδιο (Gestalt).
Εν ολίγοις, φοβάμαι πως στις περισσότερες περιπτώσεις ghost hunting, οι ίδιοι οι ερευνητές πέφτουν θύματα της ίδιας της ψυχολογίας τους, βλέπουν αυτά που περιμένουν ή φοβούνται, στην tabula rasa του σκοταδιού. Μην ξεχνάτε άλλωστε πως ολόκληρο το πλαίσιο της έρευνας τους υπάγετε σε παραφυσικές υποθέσεις, ώστε η αυθυποβολή και η ευκολοπιστία να μπορεί εύκολα να παρερμηνεύσει ήχους και οπτικά σημάδια.
Μια πρόταση λοιπόν στους υποψήφιους έλληνες κυνηγούς: πάντα να βαδίζετε με συντροφιά γιατί μειώνει το ποσοστό του άγχους, αποφεύγετε τους εξωτερικούς χώρους διότι έτσι μειώνετε τους φυσικούς παράγοντες που θα μπορούσαν να μπερδέψουν τα συμπεράσματα σας, και έχετε πάντα μαζί σας ένα γεμάτο φακό, ανοιχτή την κάμερα και το μαγνητοφωνάκι… και γιατί όχι, ένα Ouija board!
Όσον αφορά το πόρισμα της δικής μου «περιπέτειας» τότε, πριν αρκετά χρόνια στο σπίτι της γειτονιάς… δυστυχώς δεν θυμάμαι πολλά, βλέπετε, ένιωσα ξαφνικά ένα χτύπημα στο κεφάλι, και όταν βρήκα ξανά τις αισθήσεις μου, οι φίλοι μου που τρέχανε πανικόβλητοι, με σηκώσανε και με τραβήξανε έξω…