Υπάρχει αύριο στη ποίηση;

15/05/17 by Γιώργος Ιωαννίδης

Η φύση της ποιητικής τέχνης έγκειται στην ίδια την λέξη, διότι τι ποιείται αν όχι η ψυχή του ποιητή!
Λέγεται για την ποίηση πως αποτελεί την κορωνίδα της λογοτεχνίας. Και ορθά ορίζεται έτσι, καθότι είναι η τέχνη που κατά κόρον δοξάζει την λέξη με κάθε λέξη να είναι τοποθετημένη ακριβώς εκεί που πρέπει, ζυγισμένη καλά, διαλεγμένη προσεχτικά, να προσδίδει την βαρύτητα που πρέπει, όπως πρέπει, όποτε πρέπει. Είναι έτσι η ποίηση μια πράξη εξουσίας απέναντι στο χρόνο, μα πρωτίστως εργασία γεωμετρική αφού ο ποιητικός λόγος είναι τρόπος οικοδομικός – δομεί, δηλαδή ενοποιεί το ασαφές, του προσδίδει ιδιότητα, ταυτότητα, θέση μοναδική μέσα στο κόσμο και το κατορθώνει διότι οργανώνει το αφανέρωτο σε αισθητό αλλάζοντας κάθε τι ανοίκειο σε γνωστό.
Στο ποίημα ενοικεί ο ποιητής. Η ποίηση του είναι μια γνωριμία με τον εαυτό (του), όπου ο εαυτός γίνεται λόγος δηλαδή φανέρωση, εκδήλωση που προσδίδει νόημα όπως η γραμματική που βάζει σε ρυθμό τις λέξεις, όπως οι λέξεις μελωδούν την ψυχή που τις εκφέρει.
Και στη συνέχεια, αυτό το αποτύπωμα, το καθρέφτισμα της ψυχής στο λευκό του χαρτιού, ο ποιητής το κοινωνεί, το μοιράζεται όπως γράφει τις λέξεις, με τους αναγνώστες του να γίνονται οι (μαύρες) προτάσεις στην (λευκή) επιφάνεια της ύπαρξης του. Ο κόσμος ολόκληρος τότε φανερώνεται ως η αλήθεια του ποιητή, ένα ανοιχτό βιβλίο, ένας μεγαλύτερος καθρέφτης που γητεύει το βλέμμα των άλλων για να συνταχθεί το ψηφιδωτό που είναι ο ποιητής.
Η ποίηση είναι μια πράξη (ανά)δημιουργίας με τον ποιητή να χειρίζεται τον (γραπτό) λόγο σαν φωτογραφία. Ζητά να αποθανατίσει την στιγμή μέσα στο χρόνο. Να σφραγίσει την εμπειρία του στο ποτάμι της ζωής.
Οι λέξεις είναι το καταφύγιο του ποιητή. Δεν γράφει απλά για να γνωρίσει τον εαυτό του. Δεν γράφει απλά για να γνωρίσει την ύπαρξη του στην αναγνώριση που θα του προ(σ)φέρουν οι άλλοι. Γράφει για να νικήσει τον θάνατο, τον δικό του θάνατο που σαν τις εμπειρίες μια στιγμή θα σταματήσουν, όπως σταματούν και τα ποιήματα, σε μια στροφή, σε μια λέξη, σε ένα σύμβολο (.) στο λευκό που ακολουθεί το μαύρο των λέξεων στο χαρτί.
Η ανάγκη αυτή του ποιητή είναι ανάγκη του ανθρώπου, γι’ αυτό και η ποίηση είναι ένα ποίημα που ανήκει σε όλους δίχως ποτέ να τελειώνει. Δεν τελειώνει ποτέ διότι αδυνατεί να πληρώσει την αποστολή που φέρει – να αλλάξει το θνητό σε αθάνατο.
Μα μέσα σ’ αυτή την απόπειρα έγκειται η ζωή, όπως τα μαύρα σημάδια στο χαρτί ξεχωρίζουν επειδή στο μεταξύ τους υπάρχει το κενό του λευκού. Έτσι και η ζωή είναι το κενό που αποζητά να γεμίσει, από εμπειρίες, από λέξεις, από ποίηση.
Για όσο είναι ο άνθρωπος λοιπόν θα είναι και η ποίηση, η τέχνη αυτή που χτίζει την ψυχή που κάνει ρητό το άρρητο, μορφή την ιδέα, πραγματικότητα την φαντασία.
Όσο για τον άνθρωπο θα υπάρχει αύριο, το αύριο αυτό δεν μπορεί παρά να πραγματώνεται, ποιητικά.