Ο Ροδόσταυρος Stanislas de Guaita
Συχνά λέμε πως η ελληνική βιβλιογραφία είναι περιορισμένη όσον αφορά τα έργα του εσωτερισμού. Η αλήθεια, όμως, είναι πως διαθέτουμε ορισμένους τίτλους που δεν υπάρχουν πουθενά στην αγγλόφωνη βιβλιογραφία! Κάποιοι από αυτούς ανήκουν στο μαρκήσιο Stanislas de Guaita (εκδ. Τετρακτύς), μια από τις σημαντικότερες προσωπικότητες της γαλλικής occult σκηνής, που όμως λίγοι πλέον θυμούνται σήμερα…
Ο De Guaita γεννήθηκε τον Απρίλιο του 1861 στο κάστρο Alteville στη βορειοανατολική Γαλλία. Από μικρός ενδιαφέρθηκε για τη χημεία και τα λατινικά, όταν όμως εγκαταστάθηκε στο Παρίσι για να γίνει δικηγόρος, γνώρισε μετά από προτροπή των φίλων του το συγγραφικό έργο του Ελιφάς Λεβί, γεγονός που θα αλλάξει για πάντα τη ζωή του.
Έτσι, θα αφοσιωθεί ολοκληρωτικά στις εσωτερικές επιστήμες, μελετώντας και προσκαλώντας στο πολυτελές του διαμέρισμα την αφρόκρεμα των καλλιτεχνών της εποχής -ποιητές, συγγραφείς και καλλιτέχνες- όπου και πραγματοποιούνταν μνημειώδεις συζητήσεις για το μυστικισμό και τον εσωτερισμό γενικότερα.
Την περίοδο εκείνη θα γράψει μια σειρά από έργα, όπως το Η Σκοτεινή Μούσα (1883) και το Μυστικό Ρόδο (1885), με τα οποία θα κερδίσει μεγάλη φήμη. Σύντομα, θα αναπτύξει εγκάρδιες σχέσεις με τον περίφημο Sar Peladan, τον ελευθεροτέκτονα Oswald Wirth, αλλά και τον Papus (Dr. Gerard Encausse), ενώ μαζί με τον μαρτινιστή Marc Aven θα ιδρύσουν τo 1888 το Καμπαλιστικό Τάγμα του Ροδόσταυρου.
Η διοίκηση του εν λόγω τάγματος αριθμούσε δώδεκα άτομα, έξι γνωστά και έξι μυστικά (που ίσως δεν υπήρξαν ποτέ!), με αρχηγό φυσικά τον ίδιο τον De Guaita. Σκοπός τους ήταν η μύηση των αναζητητών στη Ροδοσταυρική φιλοσοφία και πρακτική, ενώ δίδασκαν σε κάθε ενδιαφερόμενο (προσφέροντας μάλιστα πανεπιστημιακούς τίτλους!) καμπάλα, εσωτερικές τέχνες και αποκρυφισμό. Ο ίδιος ο De Guaita, άλλωστε, διέθετε μια από τις μεγαλύτερες βιβλιοθήκες της εποχής, με χιλιάδες τόμους αφιερωμένους σε κάθε πτυχή του occultism.
Το 1890, όμως, ο Peladan με άρθρο του στο περιοδικό L’ Initation ανακοίνωσε τη διαφωνία του με το σύστημα του De Guaita, διακηρύσσοντας ένα Ροδοσταυρισμό περισσότερο φιλικό προς τον Καθολικισμό. Κάπως έτσι δημιούργησε το δικό του τάγμα (Τάγμα του Καθολικού Ροδόσταυρου, του Ναού και του Γκράαλ) το οποίο βρήκε μεγάλη απήχηση, αν και καταπολεμήθηκε από τους παλαιότερους συνεργάτες του με επιστολές και δημοσιεύματα, που στόχο είχαν την ενημέρωση του κόσμου για τη μη Ροδοσταυρική φύση του νέου τάγματος.
Όπως και να έχει, ο λεγόμενος «Πόλεμος των Ρόδων» πλήγωσε βαθιά και τις δυο παρατάξεις, ενώ την ίδια σχεδόν εποχή ο De Guaita κήρυξε μαγικό πόλεμο και στον Joseph Boullan, μια ιδιαίτερα μυστηριώδη φιγούρα που είχε συγκεντρώσει γύρω του μια κλειστή ομάδα ανθρώπων, διδάσκοντας σεξουαλική μαγεία. Ο Boullan είχε τη φήμη του σατανιστή, γεγονός που προκάλεσε το ενδιαφέρον του συγγραφέα του La Bas (κυκλοφορεί από τις εκδ. Αρχέτυπο) J. K. Huysmans. Αν και δεν ήταν, ο De Guaita θεώρησε πως οι μέθοδοι του ήταν επικίνδυνοι και έτσι, με τη βοήθεια του Wirth, εργάστηκαν με δημοσιεύματα (αλλά και μαγικές επιθέσεις!) για να σταματήσουν το έργο του.
Τελικά ο ίδιος πέθανε ξαφνικά το Δεκέμβριο του 1897 από υπερβολική δόση ναρκωτικών (που εκείνη την εποχή κυκλοφορούσαν νόμιμα). Ήταν μόλις 36 ετών…
Σήμερα το έργο του δεν έχει ξεχαστεί. Στη Ρώμη από το 2010 λειτουργεί μια Ελευθεροτεκτονική Στοά που φέρει το όνομά του (ο ίδιος είχε ιταλική καταγωγή), ενώ τα βιβλία του (όπως το τρίτομο Το Πρόβλημα του Κακού στο Αστρικό Πεδίο) παραμένουν βασική πηγή γνώσης και έμπνευσης για όλους τους νεότερους αναζητητές.
σχόλιο από facebook
Leyteris Antipr AsimQozmimata
Χμμ,ποσο μπορει βαθια να εισχωρησε στην αναζητηση ενας ανθρωπος που πεθανε μολις στα 36? Ποσο μπορει να ειναι αξιοπιστα τα γραπτα ενος οπιομανη? Μηπως ολη αυτη η παρεα των Παρισιων ειναι τελικα υπερεκτιμιμενη και περα απο το ανακατεμα Θεοσοφιας,Καμπαλα,Ροδοσταυρικων κ Τεκτονικων αποσπασματων διασκεδαζανε την πληξη που νοιωθανε ωντας Αστοι με λυμενα τα οικονομικα τους προβληματα?
Εύλογο ερώτημα, αλλά πιστεύω πως κρίνουμε με βάση τα δικά μας σύγχρονα δεδομένα που ασφαλώς διαφέρουν από τις συνθήκες της εποχής εκείνης. Νομίζω η Sasha Chaitow θα μπορούσε να δώσει μια πιο εμπεριστατωμένη απάντηση καθώς ερευνά (για το Phd της) την περίοδο εκείνη και πιο συγκεκριμένα, το έργο του Peladan. Αλλά ας μην ξεχνάμε, το έργο αυτών των ανθρώπων δεν είναι ευαγγέλιο, και ούτε τα όσα καταθέτουν θα πρέπει να ερμηνεύονται ως πάγια αλήθεια. Όπως κάθε βιβλίο, θέτονται υπό την ελεύθερη κριτική όλων. Παρόλ’ αυτά, θεωρώ πως η γνώμη τους έχει βάρος καθώς είχαν την εμπειρία των μυήσεων, αλλά και εντρύφησαν σε ζητήματα που καλλιεργήθηκαν με ένα πολύ ιδιαίτερο τρόπο εκείνη την περίοδο. Από εκεί και πέρα, έγκειται στην κριτική ικανότητα του καθένα…
Leyteris Antipr AsimQozmimata
Ακριβως αυτο ηθελα να πω.Το πιασες αμεσως κ το διατυπωσες αψογα.Τα εργα τους οπως κ τα περισοτερα σε αυτον τον τομεα ειναι μαλον υποκειμενικα γιατι παρουσιαζουνπροσωπικες εμπειριες κ συμπερασματα.Αυτο θα ηταν μια καλη συμβουλη για τον νεο αναγνωστη.\
σχόλιο από Facebook
Sasha Chaitow
Βασικά σε κάθε ενασχόληση με την συγκεκριμένη βιβλιογραφία – είτε ντε Γκαϊτά, είτε των συγχρόνων του, είναι απαραίτητο να καταλάβουμε και το υπόβαθρο από το οποίο εκκολάφθηκαν. Ο Ροδοσταυρισμός του ντε Γκαϊτά (που μυήθηκε από και υπήρξε μαθητής του Πελαντάν) δεν είναι ο Ροδοσταυρισμός που γνωρίζουμε σήμερα. Οι εσωτερικές του διδασκαλίες (σε μεγάλο βαθμό δανεισμένες από τον Πελαντάν και στη συνέχεια συνδυασμένες με πλειάδα άλλων θεωριών) απαντούν σε συγκεκριμένες ανάγκες της εποχής που βοηθούν πολύ στη διασαφήνιση του περιεχομένου τους που αλλιώς συνήθως ερμηνεύεται μέσα από σύγχρονη ματιά.
Σε απάντηση στον φίλο Λευτέρη – αυτό που λες για την διασκέδαση των αστών – έχεις δίκιο για μερικά πρόσωπα, όχι όμως για όλους του συγκεκριμένου κύκλου. Ξέρω ότι ο Πελαντάν σίγουρα δεν ανήκε σ’αυτή την κατηγορία – όλη του τη ζωή υπηρέτησε αυτό που ο ίδιος αντιλαμβανόταν σαν κάλεσμα να βάλει την τέχνη του (ως συγγραφέας) στην υπηρεσία της κοινωνίας και του ανθρώπου, αλλά αυτό δεν ισχύει για αρκετούς από τους άλλους. Γι’αυτό και λέω ότι είναι καλό να βλέπουμε όλο το πλαίσιο, και με βάση αυτό να κρίνουμε μετά και το έργο του καθενός τους.
Επιπλέον Γιώργο μου θα μου επιτρέψεις μια διόρθωσούλα. Αφενός το αρχικό τάγμα το ίδρυσαν ως ισότιμα μέλη ο Παπύς, ο Πελαντάν και ο ντε Γκαϊτά. Αργότερα ενισχύθηκαν τα Μαρτινιστικά και άλλα στοιχεία, αλλά αρχικά ήταν ιδέα του ντε Γκαϊτά που στήριξε ο Πελαντάν ως δάσκαλος και μέντοράς του. Ο Πελαντάν δεν διαφοροποιήθηκε γιατί ήθελε ένα σύστημα πιο φιλικό προς τον Καθολικισμό απαραίτητα (γιατί ήδη ο ίδιος είχε αναπτύξει εντελώς δική του θρησκευτική οπτική), αλλά γιατί τον ενόχλησε αφενός αυτό που λέει και ο Λευτέρης πιο πάνω (η σύμπτυξη Θεοσοφίας και Τεκτονισμού με άλλες διδασκαλίες), κατά δεύτερον γιατί τον ενόχλησε ο τρόπος εκλαϊκευσης κάποιων πραγμάτων, και τρίτον γιατί ενοχλήθηκε πολύ από την παρουσία και τις δράσεις του Σεντ-Υβ ντ’Αλβεϊντρ (τον οποίο λάτρευαν Παπύς & ντε Γκαϊτά), ο οποίος αντέγραψε (ουσιαστικά έκλεψε) και επανερμήνευσε σχεδόν ολόκληρο το έργο του Φαμπρ ντ’Ολιβετ, το οποίο ήταν εξαιρετικά σημαντική επιρροή και για τον Πελαντάν. Το τονίζω γιατί παρ’ότι θεωρείται ότι ο Πελαντάν ήταν πιστός και μαχητικός Καθολικός, τελικά ανακαλύπτω ότι δεν ήταν ακριβώς έτσι. Τηρούσε μεν τους τύπους, αλλά βασικά ήταν περισσότερο νεοπλατωνικός εωσφοριστής…. Και ο λόγος που συνήθως τονίζεται περισσότερο το έργο του Παπύς και του ντε Γκαϊτά είναι χάρη στον Όσβαλντ Βίρθ, που φρόντισε να αμαυρωθεί το όνομα του Πελαντάν και όσο ζούσε, αλλά και μετά θάνατον (όλα τα παραπάνω είναι ευρήματα της τωρινής μου μελέτης, που δεν έχουν μέχρι στιγμής δημοσιευθεί κάπου αλλού).
σχόλιο από Facebook
Leyteris Antipr AsimQozmimata
Ενδιφερουσες οι πληροφοριες σου Σασσα και σιγουρα δεν τις ηξερα.Απο την αλλη λεω εγω,βλεπω και καποιες πολιτικες σκοπιμοτητες απο πισω.Ο Τεκτονισμος στην Γαλλια,ανεκαθεν επαναστατικος και σημειωνω τον Αδελφο Μπλανκι,οπως και την παρουσια Τεκτονων μετα των διασημων στα οδοφραγματα της Κομμουνας αλλα και του 1848,σιγουρα ενοχλουσε με την ροπη του αυτη αρκετους αδελφους της μεγαλοαστικης η της ξεπεσμενης πλεον φεουδαρχικης ταξης.Πισω απο καποιες θεοσοφικες θεωριες περι Γενων,τις οποιες παραποιημενες αργοτερα χρησιμοποιησαν οι φυλετιστες,αλλα και ολος ο ελιτισμος που υποβοσκει στις αποκρυφιστικες ατραπους σιγουρα ικανοποιουσε και καποια αλλα θεματα.Αν γινοταν εσκεμενα η οχι δεν ξερω,αλλα απο οτι εχω διαβασει Μαρτινιστικες στοες μεσω του Παπυς δημιουργηθηκαν στην Αυλη του Τσαρου και εδω διακρινω και ψηγματα διπλωματιας η κατασκοπιας? Δεν ξερω αν γινομαι πεζος αλλα μου αρεσει να βλεπω και την πρακτικη πλευρα καποιον πραγματων.Ο Σαιντ Υβ επισης διατυπωσε μεσω της Συναρχιας και καποιες πολιτικες αποψεις.Θα ηθελα τη γνωμη σου πανω σε αυτο
Sasha Chaitow
Πολύ σωστά όλα όσα γράφεις Λευτέρη. ΄Το μόνο που θέλω ουσιαστικά να τονίσω (και ίσως να είναι αυτονόητο) είναι κοντά σ’αυτό που ήδη κάνεις εν συντομία – να μην τους βάζουμε όλους στο ίδιο καλάθι. Ακριβώς όπως λες, μέσα στον Τεκτονισμό επίσης βρίσκουμε αντικρουόμενες απόψεις οπότε και δεν γίνεται να αναφερόμαστε στον Τεκτονισμό της εποχής και να θεωρούμε ότι ήταν ένα ενιαίο πράγμα – σαφώς και δεν ήταν.
Επιπλέον έχεις δίκιο για τον Παπύς και τον Σεντ Υβ – για την περίπτωση του Παπύς στη Ρωσία δεν είναι ψήγματα μόνο που διακρίνεις, αλλά υπάρχει έντονη καιι καταγεγραμμένη σχέση με τη Ρώσικη αυλή! Ο δε Παπύς και ο ντε Γκαϊτά ήταν πιστοί οπαδοί των απόψεων του Σεντ Υβ και στήριζαν ανοιχτά την ιδέα της συναρχικής διακυβέρνησης – κάτι που ο Πελαντάν αποκύρηξε – εξ’ου και η σύγκρουση μεταξύ τους. Ο Πελαντάν πχ. σιχαινόταν την «οχλοκρατία» που αντιλαμβανόταν στην ευρύτερη κοινωνία, αλλά αντί για συναρχική διακυβέρνηση πίστευε ακράδαντα σε μια προσπάθεια συλλογικής κοινωνικής αφύπνισης, ανέλιξης και αξιοκρατικής δομής, που μπορούσε (πίστευε) να προκληθεί μέσω της συμβολικής τέχνης, και όλο του το έργο βασίστηκε στην πεποίθηση αυτή.
όσον αφορά τον ελιτισμό που αναφέρεις – ναι, υπήρξε, και υπήρξε ως αντίδραση στην κατάρριψη των κοινωνικών ισορροπιών από την Γαλλική Επανάσταση κι ύστερα – αυτό ίσως μπορεί να θεωρηθεί «ελαφρυντικό» αυτών των θέσεων που μπορεί σήμερα σε κάποιες περιπτώσεις να φαντάζουν έως απαράδεκτες, όμως δικαιολογούνται αν τα δούμε μέσα στα συμφραζόμενά τους. Βασικά έχω γράψει μια εκτενή ανάλυση γι’αυτό αλλά είναι στα Αγγλικά και δεν θέλω να κουράσω. Εν συντομία όμως: Οι θεοσοφικές θεωρίες περί γενεών που αναφέρεις, όπως και αυτός ο ελιτισμός τουλάχιστον σε Μαρτινιστικούς κύκλους (καθόλου υποβόσκων, είναι ολοφάνερος) βασίζονται σε Γαλλικές θεωρίες του Διαφωτισμού, καθώς ουσιαστικά την εποχή εκείνη έχουμε μια διαρκή ένταση μεταξύ ορθολογισμού από τη μία, και από την άλλη μιας νοσταλγίας ποτισμένης με ρομαντισμό και μεταφυσική (που απορρίφθηκε από τους Φιλόσοφους του Διαφωτισμού μαζί με τη θρησκεία, αλλά απλά άλλαξε μορφή αντί να εξαλειφθεί). Επίσης έχουμε μια προσπάθεια επαναφοράς χαμένων ισορροπιών σε μια κοινωνία που έχει έρθει τούμπα, έχει σχεδόν καταργηθεί και διωχθεί η θρησκεία, έχει ανατραπεί η κοινωνική ιεραρχία, κ.ο.κ. Από τις εντάσεις αυτές γεννήθηκε ένα «τρίτο ρεύμα» που προσπάθησε να αναπτύξει νέους τρόπους αντίληψης/προσέγγισης/εκλογίκευσης όλων όσων συνέβαιναν και να επανερμηνεύσει την ανθρώπινη ιστορία (από τις απαρχές της) αναζητώντας μοτίβα που μπορούσαν να επαναφέρουν μια αίσθηση τάξης και σύνδεσης με το παρελθόν. Κάπως έτσι βρέθηκαν να ερμηνεύονται *και* απόκρυφες θεωρίες μέσα από το πρίσμα και το λεξιλόγιο του ορθολογισμού, συμπτυσσόμενο με διάφορες φιλοσοφικές θέσεις της εποχής, και κάπου εκεί γεννιέται η έννοια της «απόκρυφης επιστήμης» – προσπαθώντας να αντιταθεί στην εγκυκλοπαιδική συνείδηση που εμφύσησε ο Ντιντερό, για παράδειγμα. Ακόμη και η θεωρία των γενεών και της εξέλιξης της Μπλαβάτσκυ παρουσιάστηκε έτσι για να συνταχθεί με την άνοδο του Δαρβινισμού, και έτσι κατά κάποιο τρόπο να αποκτήσει «επιστημονική εγκυρότητα» . Μέσα από αυτό το τρίτο ρεύμα γεννιώνται οι αποκρυφιστές που συζητάμε, οι οποίοι κληρονομούν αυτές τις δυναμικές/εντάσεις και ταυτόχρονα επιχειρούν να ανταπεξέλθουν στις προκλήσεις της κοινωνικοπολιτικής παρακμής που αντιλαμβάνονται γύρω τους.
Δεν ξέρω αν σε κάλυψα αλλά δεν θέλω να κουράσω παραπάνω. Για οποιαδήποτε διασαφήνιση εδώ είμαι!
Leyteris Antipr AsimQozmimata
Καθολου δεν με κουρασες…το αντιθετο οι διαλογοι γινονται για να μαθαινουμε.Εννοειται βεβαια οτι παιρνουμε υποψιν το κοινωνικο στατους εκεινηε της Εποχης,ωστε να κατανοησουμε καλυτερα καποιες θεσεις που τωρα φαινονται παραξενες.Μιλαμε για μια αλλη εποχη βεβαιως και συγκρινω ακριβως την στροφη στη Μεταφυσικη με το λογοτεχνικο κινημα του Ρομαντισμου που ακολουθησε τον Διαφωτισμο…Ισως σκεφτομαο οτι και μεσα απο τον Εσωτερισμο και τις γοητευτικες αποψεις του για το παρελθον,τα νεα Εθνη-Κρατη ζητουσαν να βρουν και καποια ταυτοτητα για την οποια επρεπε να ναι περηφανοι οπως η ταυτιση των Γαλλων με τους Κελτες που αν θυμαμαι καπου αναφερει ο Φαμπρ` Ντ ολιβερ οι οποιοι Γαλλοι ουσιαστικα ειναι οι πιο γνησιοι Γερμανοι,σε αντιθεση με τους επονομαζομενους Γερμανους που ειναι μια μιξη Γερμανικων,Σλαβικων και Βαλτικων φυλων.Κατι σα να λεμε αυτο που κανουν σημερα οι Σκοπιανοι με την Μακεδονια η οι Αλβανοι με την χρησιμοποιηση των αρχαιων Ιλυριων.
Sasha Chaitow
(Μακάρι όλοι να έβλεπαν ότι οι διάλογοι γίνονται γι’αυτό…. δεν είναι καθόλου αυτονόητο ότι λαμβάνουμε υπόψην τα συμφραζόμενα τελικά…) Ως προς τη σχέση Διαφωτισμού-Ρομαντισμού-Εσωτερισμού, είναι πολύπλοκα τα πράγματα. Ο Ρομαντισμός βασικά, και ο Ιλλουμινισμός (καμία σχέση με τους Ιλλουμινάτι του Βαϊσχάουπτ) με τον οποίο συσχετίζεται αλλά δεν ταυτίζεται, έδωσαν στον εσωτερισμό νέο λεξιλόγιο, νεα ροπή, και νέους λόγους ύπαρξης. Ακριβολογώντας ήταν ο Ιλλουμινισμός που οδήγησε στις πολιτικές πεποιθήσεις που αναφέρεις, με την συνεισφορά του Ρομαντισμού ως ένα βαθμό, και ο εσωτερισμός αναδομήθηκε και αναπλάστηκε με βάση τις αλλαγές που επέφεραν τα άλλα δύο. Όσο για τις εθνικές ταυτότητες ναι, μοιάζουν τα παραδείγματα που δίνεις (όπως και η νεοελληνική προσπάθεια προβολής της αρχαιότητας ως μέρος της εθνικής μας ταυτότητας). Μια ειδοποιός διαφορά βέβαια είναι ότι η σημερινή Ελλάδα (και τα υπόλοιπα Βαλκάνια) δεν πέρασαν ποτέ Αναγέννηση και Διαφωτισμό – κληρονομήσαμε στοιχεία της μετεπαναστατικής Γαλλίας χωρίς ποτέ να βιώσουμε σαν έθνος/λαός όλες τις ζυμώσεις (αιώνων) που οδήγησαν σε αυτά, με αποτέλεσμα σήμερα να προσκολλώμαστε σε θεωρίες και ιδέες που στην υπόλοιπη Ευρώπη έχουν ήδη ξεπεραστεί εδώ και δεκαετίες. Λίγο εκτός θέματος αλλά επίκαιρο παρ’αυτά!! Όσο για τον Φαμπρ ντ’Ολιβετ (που εξελίσσεται σε μεγάλη μου συμπάθεια μετά τον Πελαντάν), η δική του ανάπτυξη «αλληγορικής» ή «φιλοσοφικής» παγκόσμιας ιστορίας βασίζεται σε μια ενδιαφέρουσα παράδοση τέτοιων προσπαθειών καταγραφής της ανθρώπινης φυλετικής ιστορίας από καταβολής κόσμου, και παρότι φυσικά δεν ευσταθεί ως τεκμηριωμένη ιστορία, είχε μια τεράστια επιρροή στον εσωτερισμό του 19ου, αλλά ακόμη και του σήμερα, παρ’ότι ο ίδιος έχει ξεχαστεί από τους περισσότερους.