Οι 11 Σημαντικότερες Occult Ταινίες

05/12/11 by Γιώργος Ιωαννίδης

Μπορεί να κατηγορούμε συχνά την εμπορική διάσταση του κινηματογράφου, υπάρχουν όμως και ορισμένες παραγωγές που επένδυσαν στην ποιότητα και πιο συγκεκριμένα, στην μεταφυσική και το occultism. Έτσι, αν και συχνά το αποτέλεσμα αυτών των ταινιών είναι μια μίξη (υπερβολικής) καλλιτεχνικής αδείας και σοβαρού υπαρξισμού, δεν παύουν να αποτελούν μικρά διαμάντια μέσα στην επιδερμική βιομηχανία του mainstream σινεμά…
Στην κορυφή λοιπόν αυτής της ιδιαίτερης κατηγορίας βρίσκεται το The Holy Mountain (1973) του Alejandro Jodorowsky, ίσως η πιο παράξενη ταινία όλων των εποχών! Σ’ αυτήν, παρακολουθούμε την σταδιακή μύηση ενός ανώνυμου ήρωα από κάποιον αλχημιστή, στον κόσμο των αρχετύπων και της υψηλής μαγείας. Επηρεασμένος από τον βουδισμό, την φιλοσοφία του Γκουρτζίεφ, και τον δυτικό αποκρυφισμό, ο Jodorowsky καταφέρνει να δημιουργήσει ένα ανεπανάληπτο έπος απεικονίζοντας τα υψηλά νοήματα του εσωτερισμού μέσα από οπτικά σύμβολα και ψυχεδελικές καταστάσεις που αφυπνίζουν στον θεατή συναισθήματα ιερού τρόμου και δέους.
Στο ίδιο μήκος κύματος αλλά μάλλον περισσότερο πομπώδες, είναι το Lucifer Rising (1972) του Kenneth Anger που μας ταξιδεύει από την αρχαία Αίγυπτο των θεών και των μυστηρίων, στην σύγχρονη εποχή και τον μυστικισμό του Άλιστερ Κρόουλυ. Παρόμοια με την ταινία του Jodorowsky, το Lucifer Rising μεταφέρει τον θεατή σ’ ένα περίπλοκο μωσαϊκό συμβολικών καταστάσεων που αψηφά τα γραμμικά σενάρια των συμβατικών ταινιών. Αποτελούν έτσι και τα δυο, ένα είδος αποκρυφιστικής φαντασμαγορίας με πολυεπίπεδα νοήματα…
Λιγότερο δύσκολος είναι ο Darren Aronofsky που πολύ πριν τον Μαύρο Κύκνο και το Requiem for a Dream, μας χάρισε το Π (1998) μια «σκληρή» ταινία για την εμμονή του ανθρώπου να ανακαλύψει το λανθάνον νόημα και την βαθύτερη αρμονία του σύμπαντος μέσα από τα μαθηματικά και την εσωτερική φιλοσοφία. Με φόντο ένα σύγχρονο παρακμασμένο αστικό τοπίο των ανωνύμων και των καταπιεσμένων, θέματα όπως η ιερή καμπάλα, η ψυχολογία του βάθους, τα υψηλά μαθηματικά και το Ζεν συναντιούνται σε μια πρωτόγνωρη περιπέτεια αναζήτησης.
Εύλογα δίπλα στο αριστούργημα του Aronofsky μπορούμε να προσθέσουμε την τριλογία The Matrix (1999-2003) όπου μέσου του δυστοπικού φουτουρισμού, οι αδελφοί Wachowski επεξεργάζονται έννοιες σχετικά με τον μεσσιανισμό και (κυρίως) τα όρια της πραγματικότητας. Αυτό ακριβώς είναι και το θέμα του Ghost in the Shell (1995 και 2004), το οποίο όμως προεκτείνει τον υπαρξισμό του και στην σχέση του ανθρώπου με την ρομποτική και την technoφιλοσοφία…
Ελάχιστες ταινίες του occult ή πνευματικού κινηματογράφου θα ασχοληθούν ξανά με ερωτήματα που αφορούν το μέλλον. Οι περισσότερες βλέπετε, ενδιαφέρονται για τον ζωντανό ρόλο της παράδοσης. Χαρακτηριστικό παράδειγμα το Zen (2009) μια cineβιογραφία του δασκάλου του βουδισμού Ζεν, Dogen Zenji ή το Meetings With Remarkable Men (1979) που εξιστορεί τα ταξίδια του Γεώργιου Γκουρτζίεφ στην Ανατολή, προς αναζήτηση της αληθινής γνώσης και μιας μυστικής αδελφότητας που έχει στην κατοχή της τα κλειδιά των αρχαίων μυστηρίων.
Ταινία εξίσου εσωτερικού περιεχομένου όμως, είναι και το Excalibur (1981) που όχι απλά δραματοποιεί το Αρθούριο δράμα με το πλέον πιστό τρόπο, αλλά δίνει έμφαση στον μυστικισμό του Δισκοπότηρου, χρωματίζοντας τα πλάνα με μια σειρά από αυθεντικά μυητικά στοιχεία!
Κάποιοι κατατάσσουν στην ίδια κατηγορία ταινιών το Space is the Place (1972), καθώς είχε την υποστήριξη της αμερικάνικης Ροδοσταυρικής κοινότητας και ήταν εμπνευσμένο από το Βιβλίο της Ουράντια. Από τις πλέον ενδιαφέρουσες νεώτερες δημιουργίες όμως, είναι το Nosso Lar (2010) που παρουσιάζει το μεταθανάτιο σύμπαν με βάση την πνευματιστική κοσμολογία του Chico Xavier, του διασημότερου μέντιουμ της Βραζιλίας.
Κλείνοντας, να σημειώσω πως όσοι ενδιαφέρονται για πιο ειδικές ταινίες μικρού μήκους -εσωτερικού περιεχομένου πάντα- πρέπει οπωσδήποτε να αναζητήσουν το Earth Inferno (2005), μια μεταφορά στην Μεγάλη Οθόνη, του μυστικισμού του γνωστού μάγου και καλλιτέχνη Austin Osman Spare.

Τέλος, όσοι ενδιαφέρεστε να μάθετε για περισσότερες ταινίες πνευματικού περιεχομένου -από τις οποίες θα ξεχώριζα ασυζητητί το αριστουργηματικό Ο Μικρός Βούδας (1994) του Bernado Bertolucci- δείτε μια καλά ενημερωμένη λίστα, εδώ.